چکیده
افراط گرایی مذهبی از دیرباز به صورت یک آفت، جامعه اسلامی را آزار داده و باعث هدر رفت سرمایه های هنگفت مادی و معنوی شده است. افراد و گروههای مختلفی همواره تلاش نموده اند تا با ایستادگی در برابر این جریان، دامنه فعالیت آنها را محدود و پیامدهای منفی آن را به حداقل برسانند. امام ابوحنیفه فقیه و متکلم نامدار کوفه و بنیانگذار مذهب حنفی از مذاهب چهارگانه اهل سنت، یکی از آنهاست. این پژوهش که از نظر ماهیت، از نوع تحلیلی-توصیفی است به بررسی اندیشه های ابوحنیفه برای مبارزه با افراط گرایی مذهبی با استفاده از روش کتابخانه ای پرداخته است. بررسی نظریه ارجاء، ایمان و عقلگرایی به عنوان مؤلفه های تحقیق نشان داد که او از افراط گرایی اجتناب داشت و با ارائه نظریه ارجاء معتدل و تعریف موسَّع از ایمان، زمینه تکفیر برادران ایمانی و تفتیش عقاید را از بین ببرد و اتحاد و مودت را جایگزین نماید. سپس با دعوت مردم به عقلگرایی و فراگیری دانش، سعی داشت ضمن ارتقاء سطح کیفی زندگی مردم، از افتادن آنها در دامان افراطیت جلوگیری نماید.
واژگان کلیدی: ابوحنیفه، اعتدال، افراط گرایی ، عقلگرایی، مدارا
