چکیده
مسئله تمدن یکی از آمال و دغدغههای مسلمانان به شمار میآید. بااینوجود جهان اسلام همچنان با بحران انحطاط و واگرایی روبهرو است و آینده امت اسلامی مستلزم عبور از وضعیت کنونی است تا بتواند آینده مطلوب و چشمانداز تمدن اسلامی را ترسیم نموده و آن را عملی سازند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی این پرسش است که وحدت و همگرایی چه نقشی در چشمانداز تمدن اسلامی دارد؟ فرضیه ﻧﮕﺎرﻧﺪه بر این فرض استوار است که دنیای اسلام برای رسیدن به تمدن اسلامی باید از رهگذر وحدت و همگرایی بگذرد و بدون رسیدن به وحدت و همگرایی، احیای تمدن اسلامی نیز دور از دسترس خواهد بود. یافتههای بحث که بر اساس مدل مفهومی چشمانداز سازی ارگون شکل گرفته است نشان میدهد که با شکل گرفتن وحدت و همگرایی در جهان اسلام، شرایط، ظرفیت و امکانات ترسیم چشمانداز تمدن اسلامی نیز روشن خواهد بود. جهان اسلام اگرچه در شرایط کنونی جهتگیری زیادی به سمت همگرایی ندارد ولی از ظرفیت، زمینه و امکانات خوبی در این مسیر برخوردار است. جمعيتي بيش از يك میلیارد و هفتصدمیلیونی، گستره وسيعي جغرافیایی، موقعیت فوقالعاده ژئوپلیتیکی، منافع متقابل مشترک، فرهنگ اقتصادی پویا و منابع سرشار انرژی، از مهمترین زمینهها و ظرفیتها برای رسیدن جهان اسلام به همگرایی به شمار میرود. چنانچه کشورهای اسلامی از این ظرفیتها بهره ببرد مسیر وحدت و همگرایی و در نتیجه تمدن اسلامی هموار خواهد بود.
واژگان کلیدی: چشمانداز، تمدن، امت اسلامی، مشترکات اسلامی، همگرایی، انرژی، ژئوپلیتیک
